Kategori: Makaleler

Bir Siyaset Bilimcinin Düşüncesi: On Guru Nedir? Toplumun karmaşık yapısını, güç ilişkilerini ve iktidarın biçimlerini anlamaya çalışan bir siyaset bilimci olarak, sık sık şu soruyu sorarım: “Güç kimde başlar ve kimde biter?” Bu sorunun cevabı bazen sandıkta, bazen sokakta, bazen de ideolojilerin sessiz arka planında gizlidir. “On Guru nedir?” sorusu da benzer şekilde yalnızca bir kavram arayışı değildir; aynı zamanda bir güç ve bilgelik paradigmasının sorgulanmasıdır. Günümüz dünyasında “guru” yalnızca spiritüel bir rehber değil, düşünceyi şekillendiren, kitleleri yönlendiren bir aktör haline gelmiştir. “On guru” kavramını siyaset bilimi perspektifinden ele almak, modern toplumlarda otorite, kurumlar ve ideolojilerin nasıl yeniden üretildiğini anlamak…

Kalp Yetmezliği EKG’de Belli Olur mu? Bilim, Toplum ve Eşitlik Perspektifinden Bir Bakış Kalp sağlığı sadece tıbbi bir konu değil, aynı zamanda sosyal bir meseledir. “Kalp Yetmezliği EKG’de belli olur mu?” sorusuna yanıt ararken, bunu yalnızca teknik bir açıklama olarak değil, toplumun sağlık sistemleriyle, cinsiyet algılarıyla ve eşitlik anlayışıyla da ilişkilendirmek gerekir. Bu yazıyı, sağlık konularında duyarlı olmayı önemseyen, hem kadınların hem erkeklerin farklı bakış açılarını bir araya getirmek isteyen biri olarak yazıyorum. Çünkü kalp sadece bir organ değil; aynı zamanda insanlığın ortak sesi, empati ve farkındalıkla atan bir semboldür. Kalp Yetmezliği EKG’de Belli Olur mu? Tıbbi olarak konuşursak, kalp…

Gözükmeyen Ne Demek? Ekonominin Görünmeyen Yüzüne Bir Bakış Ekonomist, her zaman görünenin ardındaki görünmeyeni anlamaya çalışır. Çünkü piyasada alınan her kararın, yapılan her harcamanın ve seçilen her politikanın yalnızca görünen sonuçları değil, aynı zamanda görünmeyen — yani ölçülmesi zor, çoğu zaman ihmal edilen — etkileri vardır. “Gözükmeyen” kavramı, ekonomide yalnızca fiziksel olarak görünmeyeni değil, aynı zamanda fırsat maliyetini, uzun vadeli sonuçları ve toplumsal dengelere yansıyan sessiz değişimleri de ifade eder. Kaynakların Sınırlılığı ve Görünmeyen Seçimler Ekonominin temel yasalarından biri, kaynakların sınırlı olduğudur. Her birey, her işletme ve her devlet bu sınırlı kaynaklarla sınırsız ihtiyaçlarını karşılamaya çalışır. Ancak yapılan her tercih,…

Görcek Ne Demek? Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü ve Dilin Eğitsel Derinliği Bir eğitimci olarak her gün şunu gözlemlerim: Öğrenmek yalnızca bilgi edinmek değildir; öğrenmek, dünyayı yeni bir gözle görmektir. Tıpkı bir kelimenin anlamını keşfederken, o kelimenin taşıdığı kültürel, duygusal ve tarihsel derinliği fark etmek gibi. “Görcek” kelimesi de bu bağlamda bize yalnızca bir anlam değil, bir öğrenme serüveni sunar. Peki “Görcek ne demek?” diye sorduğumuzda, biz gerçekten bir kelimeyi mi sorguluyoruz, yoksa öğrenmenin doğasını mı? Kelimenin Kökeni: Dilin Öğretici Gücü “Görcek” kelimesi, Türkçede halk ağzında kullanılan bir ifadedir ve “görecek” kelimesinin ağız varyantıdır. Yani aslında “görmek” fiilinin gelecek zaman hâlidir. “O…

Gusül Abdesti ve Dualar: Toplumsal Yapılar ve Bireysel Temizlik Pratikleri Bir araştırmacı olarak toplumsal normların ve bireysel davranışların nasıl etkileşim içinde şekillendiğini her zaman merak etmişimdir. İnsanlar, bedenlerini ve ruhlarını nasıl temizler, hangi ritüellerle kendilerini yeniler? Bu soruya en iyi yanıtı verirken, sadece dini pratikleri değil, aynı zamanda toplumsal yapıların, cinsiyet rollerinin ve kültürel pratiklerin de büyük rol oynadığını görmek gerekir. Gusül abdesti ve bu abdestle ilgili okunan dualar, sadece bireysel bir temizlik ve ibadet meselesi değil, aynı zamanda toplumsal ve kültürel bir bağlamda anlam kazanan bir ritüeldir. Bu yazıda, gusül abdestinde okunan duaların ne anlama geldiğini ve toplumsal yapıların,…

Gramer Nasıl Gelişir? Psikolojik Bir Mercekten Bakış Bir Psikoloğun Meraklı Girişi Bir psikolog olarak, insan davranışlarını çözümlemek üzerine uzun yıllar süren bir deneyime sahibim. İnsanlar arasında iletişim, sadece kelimelerden ibaret değildir. Davranışlarımız, düşünce süreçlerimiz ve hissettiklerimiz, konuşma şeklimizi, kelimelerimizi ve hatta dil bilgimizi (gramerimizi) şekillendirir. Gramer, yalnızca dilin kurallarını bilmekle ilgili değildir; aynı zamanda zihinsel, duygusal ve sosyal faktörlerin etkisiyle gelişen bir süreçtir. Peki, bu nasıl olur? Gelin, gramerin gelişimini psikolojik bir bakış açısıyla inceleyelim. Gramerin Bilişsel Temelleri Bilişsel psikoloji, dilin nasıl öğrenildiği ve zihinsel süreçlerle nasıl şekillendiği hakkında bize önemli ipuçları sunar. İnsanlar, dünyayı anlamlandırmak için belirli yapılar ve…

Hardal Makarnaya Katılır mı? Arkadaş Sofrasında Başlayan Bir Deney Makarnayı “güvenli bölge” sanırız: domates sosu, tereyağı, peynir… Oysa mutfakta heyecan, sürpriz birleşimlerle doğar. Bugün küçük bir itirafla açıyorum kapıyı: Hardalı ilk kez makarnaya eklediğimde, sanki yıllardır beklediği yuvayı bulmuş gibiydi. O an anladım—bu sadece tarif denemesi değil, hep birlikte konuşup geliştireceğimiz bir fikir. Gelin, “Hardal makarnaya katılır mı?” sorusunu tarih, bugün ve yarın ekseninde; samimi, bilimsel ve pratik bir lensle masaya yatıralım. Hızlı cevap: Evet, ama dozaj, ısı ve emülsiyon yönetimi kritik. Kökenlere Kısa Bir Bakış: Tohumdan Sosun Kimyasına Hardal, antik çağlardan beri tahıl ve yağlarla buluşan bir lezzet. Roma…

Dayrezen Ne Demek? Kültürün Döngüsünde Bir Antropolojik Yolculuk Bir antropolog olarak dünyanın farklı köşelerinde karşılaştığım her kavram, bana insanların evrenle kurduğu bağın yeni bir biçimini gösterdi. “Dayrezen” de bu bağlardan biri. İlk bakışta bir kelime gibi görünür; ama derinlere indiğinizde, toplulukların ritüel hafızasında dönen bir simgeye, bir yaşam döngüsüne dönüşür. Bu yazıda, “Dayrezen ne demek?” sorusunu yalnızca dilsel değil, antropolojik bir mercekten ele alacağız: ritüellerin, sembollerin, topluluk yapılarının ve kimliklerin iç içe geçtiği kültürel bir yolculuğa çıkacağız. Dayrezen: Döngünün, Tekrarın ve Yenilenmenin Sembolü “Dayrezen” kelimesi köken olarak dönmek, devretmek, tekrar etmek anlamlarına gelen bir yapıya sahiptir. Bu kavram, sadece bir…

Barthes’a Göre Göstergebilim Nedir? Ekonominin Sembolik Piyasasında Anlam Üretimi Bir ekonomist olarak dünyaya baktığımda, her şeyin bir “kıtlık” sorunuyla başladığını düşünürüm: kaynaklar sınırlı, ama insan arzuları sınırsızdır. Seçimler yapar, tercihlerde bulunur, fırsat maliyetlerini hesaplarız. Fakat fark edilmez bir şey vardır: ekonomi yalnızca rakamların değil, anlamların da değiş tokuş edildiği bir sistemdir. İşte tam da burada Roland Barthes’ın göstergebilim kavramı devreye girer. Barthes, anlamın üretildiği her yapının bir “piyasa” gibi işlediğini söyler. Tıpkı ekonomide olduğu gibi, göstergeler dünyasında da arz, talep ve değer ilişkileri vardır. Göstergebilim: Barthes’ın Anlam Ekonomisi Barthes’a göre göstergebilim (semioloji), toplumun ürettiği her anlamın nasıl inşa edildiğini inceleyen…

Kaşınmak Gidişmek Ne Demek? Toplumsal Bir İnceleme Sosyolojik bir bakış açısıyla toplumsal normlar, bireylerin davranışlarını ve etkileşimlerini şekillendirir. Günlük hayatın basit, bazen fark edilmeyen ama derin anlamlar taşıyan pratikleri, toplumsal yapıları ve kültürel kodları anlamamıza yardımcı olabilir. “Kaşınmak” ve “gidişmek” gibi ifadeler, ilk bakışta sıradan gibi görülebilir; ancak bu kelimeler, bir toplumsal yapının, cinsiyet rollerinin ve kültürel pratiklerin nasıl işlediğini anlamamıza ışık tutar. Gelin, bu iki kavramı derinlemesine inceleyelim. Toplumsal Yapılar ve Cinsiyet Rolleri Toplum, tarihsel süreçlerde belirli rollerin ve beklentilerin biçimlenmesine neden olmuştur. Erkek ve kadın arasındaki ayrım, sadece biyolojik farklılıklarla değil, toplumsal yapının yüzyıllar içinde oluşturduğu rollerle de…